Đến nay chưa có sử liệu nào ghi lại một cách chính xác về nguồn gốc bà Chúa Xứ. Nhưng trong dân gian tương truyền rằng: Tượng Bà trước ở trên đỉnh núi Sam. Khi quân Xiêm La (Thái Lan) đang xâm lược đất Cao Miên, chúng thường kéo sang vùng Thất Sơn quấy nhiễu.
Chúng lên đỉnh núi Sam thấy pho tượng to lớn dáng dấp huyền bí nên muốn mang về nước, hơn một trăm lính lực lưỡng cùng nhau đưa tượng xuống núi, nhưng không thể nào khiêng nổi. Một tên lính Xiêm tức giận bèn làm sứt một mảng ở cánh tay của Bà. Lập tức tên lính chết liền tại chỗ. Bọn lính đành bỏ lại pho tượng. Đến khi người Việt đến khai hoang lập ấp nơi đây, thấy tượng Bà đang ngồi cô độc trên đỉnh núi, liền huy động cả trăm trai làng lên núi khiêng tượng xuống, nhưng tượng không hề lay chuyển. Dân làng họp nhau cúng tế cầu xin Bà cho họ thỉnh được tượng xuống. Bất ngờ Bà nhập đồng vào một cô gái, xưng là Bà Chúa của xứ sở, muốn thỉnh tượng về thờ phải có chín cô gái còn trinh nữ mới khiêng được tượng.
Dân làng tìm nhanh chín cô gái đồng trinh và lên núi thỉnh tượng Bà xuống. Các cô gái khiêng tượng Bà xuống núi thật dễ dàng, nhưng đến chỗ miếu Bà hiện nay, thì tượng không di chuyển được nữa. Dân làng cho rằng Bà đã chọn nơi đây để ngự, do đó miếu Bà được mọi người dựng lên tại đây. Ban đầu miếu được xây dựng bằng tre lá đơn sơ. Việc thờ cúng như những ngôi miếu bình thường khác. Sau này dân cư ngày một đông dần, giao thông phát triển, rồi thông tin truyền miệng miếu Bà linh thiêng, thường cho vay vốn làm ăn một đẻ mười, nên hằng ngày có nhiều người đến vay, đến trả và cúng dường tạ ơn.
Lễ hội miếu Bà Chúa Xứ:
Lễ hội Bà Chúa Xứ (hay lễ Vía Bà) được tổ chức bắt đầu từ đêm 23/4 âm lịch – 27/4 âm lịch hàng năm. Khách hành hương từ khắp nơi trong miền Tây Nam Bộ về tham gia lễ Vía Bà.
Đêm 23/4 là lễ tắm bà và thay xiêm y cho tượng Bà. Nước tắm tượng là nước thơm, bộ y phục cũ của Bà được cắt nhỏ ra phân phát cho khách tham gia lễ hội và được coi như lá bùa hộ mệnh và trừ ma quỷ.
Tiếp theo là lễ rước bốn bài vị từ lăng Thoại Ngọc Hầu về miếu Bà. Lễ Túc Yết được tổ chức vào lúc 24 giờ, ngày 25 rạng sáng ngày 26. Lễ được tiến hành theo trình tự: dâng hương, chúc tửu, hiến trà, đọc văn tế. Tiếp ngay sau lễ Túc Yết là lễ Xây Chầu, Hát Bội do một người sành nghi lễ và có uy tín trong ban quản lí miếu Bà thực hiện, cùng đào kép hát bội cầu nguyện cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà. Khoảng 4 giờ sáng ngày 26/4 lễ Chánh Tế được tiến hành. Chiều ngày 27/4 bài vị của Thoại Ngọc Hầu được đưa về lăng. Chương trình hát bội cũng chấm dứt. Kết thúc lễ Vía Bà.
Đừng quên đồng hành cùng Daily Travel VietNam trong Tour Châu Đốc – Hà Tiên – Cần Thơ 3 ngày 2 đêm. Thông tin liên hệ (+84) 0164 3834 069 hoặc (+84) 908 44 00 58. Chúc Quý khách có một chuyến đi thật nhiều niềm vui và ý nghĩa.
